12 Öfkeli Adam, Sidney Lumet yönetmenliğinde 1957 yapımı bir dram filmidir. Açılış sekansını mahkeme salonunda yapan film, 18 yaşındaki cinayet zanlısı genç bir adamın idam mahkumu olarak özgürlüğü ya da infazı üzerine verilecek kararı anlatır. On iki kişiden oluşan jüri görevlisinin sıcak bir günde, küçük bir odada bir araya gelmesiyle film başlar.

Tarihten bu yana insanlar, çeşitli nedenlerle birçok grup oluşturmuştur. Belirli bir hedef veya bağlılıkla bir araya gelen bireylerin oluşturduğu gruplar, insanların farkındalık geliştirmesi ve kendilerini tanıması açısından önemli bir yere sahiptir (Duyan ve Gökçearslan, 2004). Filmde jüri görevini yerine getirmek için biraraya gelen 12 kişinin oluşturduğu grup, formelliğin yansımasıdır. Formal gruplar belirli bir amacı gerçekleştirmek için başkası tarafından oluşturulmuş gruplardır (Gönüllü, 2001). Jüri üyeleri de bu tanıma uyan bir grubun parçası olarak birbirlerini ilk defa görmüşlerdir ve akşam yapacak birçok işleri vardır.

Grup Oluşum Aşamaları

Gruplar temelde beş aşamadan geçmektedir. On iki kişinin karar alma sürecinden hareketle grup oluşum aşamaları şu şekildedir:

Bir araya gelme ve tanışmayla başlayan grup oluşumu ve yakınlık aşaması filmle birlikte başlamaktadır. Birbirlerini ilk kez gören grup üyelerinin ortak normu zanlının suçlu veya suçsuz olduğuna karar vermek ve hayatlarına kaldıkları yerden devam edebilmektir. On bir kişiye karşı genç çocuğun suçsuz olduğunu düşünen tek bir oyla birlikte çatışma başlar. Grup normu genç adamın suçlu olduğuna yönelik iken tam tersi bir oy tüm uyumu zedeler. Böylece karışıklık aşaması başlar.

Karışıklık aşamasıyla grup normu değişir. Sekiz numaralı jüri üyesinin vermiş olduğu suçsuz oyu diğer üyeleri tedirgin eder ve içinde bulundukları durumu bir an önce terk edebilmek için suçsuz oyu değiştirmeye çalışırlar. Sekiz numaralı jüri üyesi grubun oluşturduğu tüm baskıya rağmen oluşturduğu sosyal etkiyle diğer jüri üyelerinin düşüncelerini yavaşça etkilemeye başlar.

Düzenleme ve bütünleşme aşaması, grup bütünlüğünün oluşmasıyla ifade edilir. Filmde ise bu aşama grubun ikiye ayrılmasıyla başlar. Oylamalar sonucunda ikiye ayrılan grubun temel normu artık grup üyelerinin ortak bir sonuca varmasıdır. Jüri grubu bir aşamada kararsız kalarak davayı başka bir gruba vermeyi düşünse bile başka kimsenin genç adama şans vermeyeceğini biliyorlardır. Devamında ise grubun üyeleri deliller ve yeniden canlandırma ile genç adamın gerçekten babasını öldürüp öldürmediğini anlamaya çalışırlar.

Faaliyet aşamasına geçilmesiyle birlikte olgunluk dönemi başlar. Tüm grup üyeleri yavaşça aynı düşünceye sahip olmuş ve genç adamın cinayeti işlemediği konusunda uzlaşmıştır.

Son bulma aşamasında grup onlara verilen görevi yerine getirmiş ve bu nedenle grubun varlığına ihtiyaç kalmamıştır. Artık hayatlarına geri dönmelerinin zamanı gelmiştir.

Kaynaklar

-Duyan, V. ve Gökçearslan, E. (2004). Sosyal Grup Çalışması Uygulamasının Psikolojik Gereksinimlere Etkisi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 15(1), 61-74.

-Gönüllü, M. (2001). Grup ve Grup Yapısı. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 2(1), 191-201.